Tebbet-i Vârun

Klâsik Edebiyatımızda var olan bir deyim. Tebbeti ters okutmak diye bilinir. Genel mânâ itibariyle kurnaz, açıkgöz, uyanık kimseler için kullanılırmış. Bugün için çoğumuzun varlığından dahi haberdar olmadığı deyimlerimiz listesinde yerini almış.

"Tebbet"i az çok mürekkep yalamışlarımız bilir ki tersten okuduğunuzda da aynıdır. Şimdi bu bilgi ışığında "tebbeti ters okutmak" deyimini şu mânâlarla irdelemek mümkündür:

Uyanıklar sizi ayakta uyuturlar da uyuduğunuzun farkına varamazsınız. Farklı bir şey yapıyoruz sanmayınız, yaptığınız nihayetinde uyanık insanların sizlere yaptırdığıdır. Bir farkla ki siz bunun ayrımında olmazsınız. Tebbet kelimesinde de durum aynı değil midir? Siz tebbeti tersten okuduğunuzu sanırsınız ve lakin okuyuşunuz düzden okumaktır. Bazı yörelerde kişinin kendisini çok zorlayan bir hadiseyle başa çıkmak için ne kadar yırtındığını belirtmek için kullanıldığı söylense de bu mânânın uygun düşmediğini düşünüyorum.

Bir misal ile bağlayalım meseleyi: "Ol kadın adama tebbeti tersten okutur ya hu..."

Suya gidip susuz dönmemek için ne okuduğumuza dikkat ile...